Bij revalidatie is triggerpointtherapie kers op de taart

Eerder beloofde ik uit te leggen hoe triggerpointtherapie het effect van revalidatie en fysiotherapie verbetert. Veel mensen krijgen na een trauma of ingrijpende operatie een verwijzing voor chronische fysiotherapie. Ik heb onlangs zelf zo’n revalidatietraject ervaren. Dat heeft mijn enthousiasme over de toegevoegde waarde van triggerpointtherapie bij revalidatie versterkt. Lees hier mijn persoonlijk verhaal.

Languit op mijn snuffert

In januari 2016 gleed ik uit. Ik dacht dat mijn arm was gebroken of dat ik iets had afgescheurd. Bij de EHBO in het ziekenhuis dachten ze aan een kneuzing. Omdat de bewegingsuitslag van mijn arm niet verbeterde bezocht ik een fysiotherapeut. Maar de klachten werden erger. Mijn huisarts gaf een verwijzing voor een echo. Er volgde een tweede echo en consult bij een orthopeed. Deze bevestigde mijn vermoeden van een afgescheurde spier.

Het mes erin

Op 8 april werd ik geopereerd. Drie maanden na mijn trauma! Twee ingescheurde pezen (supraspinatus en infraspinatus), een afgescheurde pees (subscapularis) en een noodzakelijkerwijs afgeknipte pees (biceps longus) zijn opnieuw vastgezet aan het opperarmbeen. Inmiddels was het peesweefsel erg stug geworden. De pezen konden daardoor niet meer op hun oorspronkelijke aanhechtingsplaats worden bevestigd. Met als gevolg blijvend krachtverlies volgens de orthopeed.

Revalidatie na operatie

Na zo’n ingrijpende operatie hebben de pezen tijd nodig om te herstellen. Dat herstel gaat langzaam want peesweefsel is slecht doorbloed. Gedurende dat herstel moeten de pezen opnieuw stevig hechten aan het opperarmbeen. Om de schouder de eerste zes weken te beschermen wordt de arm in een sling (strakke mitella) gedragen. Gedurende deze periode mag geen kracht worden gezet met de arm. Wel moet de arm gedurende die tijd een aantal malen per dag passief worden bewogen. Dit is nodig om de beweeglijkheid in de schouder zo goed mogelijk te behouden. Pas na acht weken mag voorzichtig begonnen worden met lichte krachtoefeningen.

Ik herkende mijn eigen arm niet meer

Ik wilde na die acht weken eindelijk wel weer eens een glas thee drinken met mijn rechter arm. Dat viel zwaar tegen. Zelfs zonder glas kreeg ik niet eens mijn arm omhoog. Hij voelde zo zwaar als een zak cement van 40 liter. Het spierweefsel in de arm was in die acht weken geminimaliseerd. Alle kracht was weg. En als ik de arm met mijn gezonde arm oppakte merkte ik dat de bewegingsuitslag minimaal was. Ik kreeg hem niet eens horizontaal op schouderhoogte. Hier lag dus een aardige uitdaging om de arm weer zo snel mogelijk in conditie te brengen.

Fysio volgens de boekjes

De revalidatie was gericht op het weer laten functioneren van de schouder (de primaire klacht). Eerst oefeningen om de bewegingsuitslag en de proprioceptie (bewegingscoördinatie vanuit de hersenen) te verbeteren.  Daarna ook krachttraining om de verslapte spieren weer op sterkte te brengen. Twee maal per week trainen in een sportschool. Verder thuis elke dag vijf tot tien maal oefeningen doen om de mobiliteit te verbeteren. En aandacht om compensatiegedrag bij het bewegen te corrigeren. Allemaal zeer zinvol, maar is dat wel voldoende?

Weerbarstig lijf laat zich niet dwingen

Een lichaam dat gewend is om zeven dagen per week volop actief te zijn met zwaar werk en 150 km per week fietst krijgt last als het plotseling vrijwel niets meer kan doen. Het wordt stijver. Bindweefsel (de fascia) en spierweefsel verkorten en verliezen aan kracht. De weegschaal slaat opeens verder uit. De conditie neemt af. Door compensatie gedrag worden andere spieren overbelast. Nieuwe blessures ontstaan daardoor. Allemaal secundaire blessures die ontstaan als reactie op de primaire blessure aan de schouder. Een verschijnsel dat elke sportmasseur leert tijdens de opleiding. Waarom is daar binnen de reguliere fysiotherapie en revalidatie zo weinig aandacht voor?

Domino-effect door triggerpoints

Door de pijn van de revalidatie-oefeningen en het opzoeken van de uiterste grens bij de krachtoefeningen gaat het lichaam compenseren. Dit geeft dan weer een belasting van spieren die dat niet gewend zijn. Gevolg: overbelasting en secundaire blessures en veel triggerpoints (spierknopen door ongebruikelijke belasting). Stijfheid en pijn in de onderrug, elleboog, pols, knieën, nek. Maar ook bewegingsbeperking door vocht in knieën. En een vastzittende nek door triggerpoints in de rug en schouderspieren. Maar ook hoofdpijn en pijn in de bovenrug gedurende de nacht en problemen met het kaakgewricht. Een aaneenschakeling van klachten, allemaal voortkomend uit die primaire blessure aan de schouder.

Triggerpointtherapie brengt verlichting

Bijna alle secundaire klachten ontstaan als gevolg van het ontstaan van actieve triggerpoints of door het weer actief worden van latent aanwezige triggerpoints. Deze ontstaan als gevolg van de ongebruikelijke belasting van spieren in reactie op het primaire letsel. De oplossing is tweeledig: zo snel mogelijk die ongebruikelijke belasting verminderen en gelijktijdig de triggerpoints deactiveren. Dus behandelen met triggerpointtherapie. Dat kan met speciale massagetechnieken, met zelfbehandelingsmethoden en met dry-needling.

Massage triggerpoints

Het lokaliseren van de triggerpoints gaat gemakkelijker als een ander dit doet. Ik heb daarvoor in de perioden met de meeste last regelmatig een behandeling ondergaan bij een collega-triggerpointtherapeut. Dit droeg bij aan het deactiveren van de triggerpoints en het verlagen van de algehele spierspanning in het aangedane gebied.

Zelfbehandeling

Ik heb heel veel gedaan met zelfbehandeling. Er is een scala aan oefeningen waarmee je zelf klachten kunt verminderen. Een bekende is bijvoorbeeld om met behulp van een triggerpointbal (een vuistgrootte harde stuiterbal) tegen de muur te staan en het gebied rond het schouderblad af te tasten. Door op een bepaalde manier bij pijnlijke plekken meer druk te geven kunnen triggerpoints deactiveren en verminderen de klachten. Maar ook zelf masseren indien dit fysiek bereikbaar is, oefeningen met stretchen, en oefeningen met een foamrol behoren tot deze categorie.

Dry-needling

Met een soort van acupunctuur naalden worden de triggerpoints aangeprikt. Als dit op de juiste wijze gebeurt kunnen deze in korte tijd deactiveren en verminderen de klachten.

Goede afloop

Op moment van schrijven is het acht maanden na mijn operatie. Het revalidatietraject is nog niet klaar. De roze dumbells zijn inmiddels omgewisseld voor zwaardere met een zwarte kleur. Bij de eindcontrole was de orthopeed verbaasd en enthousiast over mijn bewegingsuitslag. Duidelijk boven zijn verwachtingspatroon. Inmiddels ben ik weer mondjesmaat begonnen met het geven van massages. Dat gaat ook boven verwachting erg goed. De belasting van het werken is eigenlijk de beste revalidatie. Simpel omdat ik precies de bewegingen maak die ik wil maken. Een enkele massage gaat prima. Ik ben echter nog niet zo ver dat ik er 15 achter elkaar kan doen, wat ik wel voor mijn ongelukkige val regelmatig deed. Ik merk wel dat er een zekere ontwikkeling in zit. De tijd om van een gegeven massage te herstellen wordt voor mijn gevoel steeds korter. Hierdoor kan ik al weer meer op een dag doen dan twee maanden geleden.

Conclusie

Het is jammer dat in de reguliere revalidatie zo weinig aandacht is voor het voorkomen van secundaire blessures en klachten. Het laat zich voorspellen dat er tijdens de oefeningen triggerpoints ontstaan die secundaire klachten veroorzaken. Met aanvullende triggerpointtherapie is dit grotendeels of volledig te voorkomen. Voordeel daarvan is dat de primaire oefeningen voor de revalidatie ongehinderd kunnen worden voortgezet en er een veel snellere progressie zal zijn in het revalidatieresultaat. Dus een kortere revalidatietijd, waardoor men weer sneller zelfstandig kan functioneren en weer eerder aan het werk kan.

 

Ik ben benieuwd wat je van dit verhaal vindt en of je het eens bent met mijn conclusie. Ik zou het leuk vinden als je hieronder een bericht achter laat.